Wokół tematu zarobków z odtworzeń w serwisach streamingowych narosło wiele mitów. Jednym z najczęściej powtarzanych jest twierdzenie, że istnieje stała stawka za jeden stream (czasami określana stawką za 1000 streamów), które pojawia się w publikacjach branżowych, a także w dyskusjach internetowych wokół wynagrodzeń artystów z odtworzeń muzyki w serwisach streamingowych. Ten artykuł wyjaśnia, jak naprawdę działa system płatności za streaming.
‼️ Stawka za jeden stream to mit
Informacjom na temat tej stawki i jej wysokości towarzyszy często wyrażone wprost lub w podtekście przekonanie, że stanowi ona podstawę rozliczeń z artystami, np. w związku z informacjami o tym, że jeden serwis płaci wyższe stawki za stream niż inne platformy.
Takie informacje zwykle mają na celu manipulację odbiorcami albo wynikają z braku wiedzy i zrozumienia, w jaki sposób funkcjonuje globalny model licencjonowania streamingu muzyki, a także, inkasowania i podziału wynagrodzeń, które generuje .
W rzeczywistości nie ma jednej kwoty (nawet na poziomie jednego serwisu streamingowego), jaką artysta zarabia za pojedyncze odtworzenie - kwota ta zależy bowiem od różnych zmiennych.
📊 Stawka za stream jest uśrednionym wynikiem za konkretny okres rozliczeniowy, a nie podstawą rozliczeń jako taką
Jeśli pulę pieniędzy wypłaconą przez dany serwis w danym okresie podzielimy przez łączną liczbę streamów w tym serwisie w tym samym okresie, otrzymamy średnią stawkę za stream (dla wszystkich usług i subskrypcji z danego serwisu i okresu). Nie będzie ona jednak miała żadnego wpływu na wynagrodzenia poszczególnych wytwórni czy artystów.
Średnia stawka za stream jest pochodną wypłacanych wynagrodzeń, a nie bazą dla ich wyliczania.
Obecny podział całkowitej puli cyfrowych przychodów w większości serwisów streamingowych wygląda w przybliżeniu następująco:
-
- 30-34% ceny płaconej przez abonentów jest kumulowana w formie zysku przez serwis streamingowy,
- a z pozostałych 70%, około 55% wraca do wytwórni i wykonawców,
- natomiast jedynie nie więcej niż 15% do autora i wydawcy muzycznego.
Jest to podział zaczerpnięty z rynku rozpowszechniania analogowych nośników, kiedy to wydanie płyty i jej dystrybucja wiązały się dla wytwórni muzycznej z realnymi kosztami, które należało zamortyzować. W dobie rozpowszechniania cyfrowych plików te koszty zostały znacząco ograniczone, co jednak nie wpłynęło na przyjęty, i broniony przez dostawców usług cyfrowych, model podziału.
Stawka za stream pozwala więc zrozumieć proporcje wynagrodzeń za streamowanie muzyki na poziomie globalnym, ale nie ukazuje realnych przychodów żadnego z twórców, artystów wykonawców czy producentów fonogramów.
💡Co zatem wpływa na wysokość wynagrodzenia?
-
- Rodzaj subskrypcji użytkownika - płatna subskrypcja generuje więcej przychodu niż darmowe konto z reklamami. W zależności od tego, czy słuchacze poszczególnych artystów korzystają raczej z płatnych planów subskrypcyjnych, albo częściej wybierają dostępny model darmowy - średnie stawki takich artystów mogą się drastycznie od siebie różnić.
W dodatku w większości serwisów mamy zwykle kilka rodzajów płatnych subskrypcji - np. pojedyncza albo rodzinna, są też stawki studenckie albo uzależnione od jakości dźwięku, jaką chcemy uzyskać, jako użytkownicy serwisu.
-
- Kraj pochodzenia słuchacza - różne rynki mają różne stawki za subskrypcje. Np. w Polsce za jeden z popularniejszych serwisów zapłacimy za pojedynczą miesięczną subskrypcję 24 zł, w Wielkiej Brytanii 12 funtów (niecałe 60 zł), a w Indiach 119 rupii (nieco ponad 5 zł). Innymi słowy odtworzenia zrealizowane przez słuchacza z Indii będą miały w przybliżeniu 5 razy mniejszą wartość niż te, które pochodzą od słuchacza z Wielkiej Brytanii.
Dlaczego jedynie “w przybliżeniu”? Jeśli zastanawiasz się nad tym - zajrzyj jeszcze raz do punktu 1.
-
- Model rozliczeniowy platformy - wpływ na wysokość wynagrodzenia z serwisów streamingowych ma także to, w jaki sposób poszczególne serwisy dzielą pulę pieniędzy pochodzącą ze streamów pomiędzy poszczególnych artystów czy poszczególne utwory
Większość serwisów robi to na podstawie kalkulacji pro-rata, czyli artyści o największej liczbie streamów z danego terytorium, mają proporcjonalnie większy udział w wynagrodzeniach. Istnieje także model “user-centric” (również w odmianie “capped user-centric”), który oznacza, że pieniądze wpłacane serwisowi przez danego użytkownika są dzielone wyłącznie pomiędzy artystów, których ten użytkownik rzeczywiście słuchał w danym okresie rozliczeniowym.
-
- Rola artysty - to, czy jesteś autorem, wykonawcą czy producentem fonogramu, wpływa na to, jaką część przychodu otrzymujesz. Autorzy tekstów i kompozytorzy są rozliczani z innej puli niż wytwórnie muzyczne (którym przysługują prawa pokrewne producentów fonogramów) i artyści (którym służą prawa pokrewne dla artystycznych wykonań). Przychody każdej z tych grup uprawnionych z tytułu praw autorskich lub praw pokrewnych są dystrybuowane różnymi kanałami - wynagrodzenia autorów za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, natomiast wynagrodzenia producentów fonogramów oraz artystów wykonawców - za pośrednictwem dystrybutorów muzyki cyfrowej bądź właściwymi organizacjami zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi.
- Umowy pomiędzy podmiotami uczestniczącymi w rynku muzyki cyfrowej - żaden artysta nie dostaje pełnej kwoty wypłacanej przez serwisy streamingowe za korzystanie z utworów. Podmioty pośredniczące między serwisem a uprawnionymi m.in. dystrybutorzy cyfrowi, wytwórnie muzyczne, organizacje zbiorowego zarządzania które pobierają swoje prowizje zgodnie z zawartymi umowami.
🎤 Co to oznacza dla artystów?
Porównywanie “średnich stawek za stream” pomiędzy poszczególnymi serwisami prowadzi donikąd. Serwisy różnią się między sobą liczbą aktywnych subskrybentów czy generowanych przez nich streamów, a przez to mają różny wpływ na generowane kwoty wynagrodzeń dla uprawnionych z tytułu praw autorskich i praw pokrewnych. Jeśli artysta potrzebuje informacji, który serwis powinien być najważniejszy w jego strategii wydawniczej, powinien raczej zajrzeć do swojego raportu sprzedaży cyfrowej, niż powielać znalezione w internecie porównania stawek.
Artyści, którym zależy na zrozumieniu mechanizmów wynagrodzeń w świecie muzyki cyfrowej, powinni edukować się w zakresie źródeł przychodów, rozumieć mechanizmy działania platform oraz dbać o poprawne metadane i rejestrację utworów, bo tylko wtedy mogą mieć pewność, że tantiemy trafią tam, gdzie powinny.
Warto przy tym pamiętać, że streamy to tylko jeden z elementów finansowego krajobrazu nowoczesnej branży muzycznej - obok synchronizacji, sprzedaży fizycznej, merchu, koncertów czy licencji.