Kontrakt z wytwórnią

Internet otwiera przed artystami możliwość niezależnego promowania swoich utworów. Co odważniejsi dzielą się swoją twórczością ze światem, korzystając z social mediów, ale wielu z nich nie chce na tym poprzestać. Część liczy na to, że zostanie dostrzeżona, część bierze sprawy w swoje ręce
i zabiega o kontrakt z wytwórnią. O czym warto pamiętać rozważając taki kontrakt?

‍‍

Co to jest wytwórnia muzyczna i jak działa?

Wytwórnia muzyczna to przedsiębiorca, który inwestuje, produkuje, dystrybuuje, promuje i monetyzuje nagrania w imieniu artysty. 

• Czym dokładnie zajmuje się wytwórnia? W szczególności:
• organizuje proces nagrywania utworów,
• produkuje formaty fizyczne oraz cyfrowe i dystrybuuje je do sprzedawców i platform,
• inwestuje w promocję artysty i jego muzyki, np. finansuje nagrywanie teledysków,
• w przypadku niektórych umów wytwórnia może również zarządzać wizerunkiem artysty, np. organizując mu kontrakty z popularnymi markami,
• w przypadku niektórych umów wytwórnia może zezwalać na wykorzystanie nagrań, np. w filmie lub reklamie. 

Mówiąc prosto, wytwórnia produkuje nagrania, a jednocześnie dba o to, żeby artysta stał się bardziej rozpoznawalny, bo dzięki temu również wytwórnia zarabia.

Uwaga – współpraca z wytwórnią nie jest koniecznością ani obowiązkiem. Jeśli artysta uważa, że samodzielnie poradzi sobie z organizacją czynności, które wykonuje wytwórnia, może działać na własną rękę . Wówczas mówimy o tzw. Self-publishingu lub modelu DIY (do it yourself).

Rozpoczęcie współpracy z wytwórnią – o czym trzeba pamiętać?

Przed rozpoczęciem współpracy z wytwórnią warto zrobić trzy rzeczy na początek.

1️⃣  pomyśleć, na czym Tobie jako artyście najbardziej zależy. Czy jest to promocja i finansowanie teledysków, produkcja i dystrybucja płyt, kompleksowa opieka, czy jeszcze coś innego. To przyda się później – na etapie ustalania szczegółów. 

2️⃣ dowiedzieć się, jak wytwórnia działała do tej pory, np. jak wygląda jej portfolio i czy pasuje do tego, czym Ty się zajmujesz. 

3️⃣ ustalić jak najwięcej szczegółów dotyczących współpracy, w szczególności na jak długo związujesz się z wytwórnią, czy zobowiązujesz się na wydanie określonej liczby albumów, w jakim czasie, jaki jest poziom wyłączności oraz jaki budżet na produkcję i promocję wytwórnia planuje przeznaczyć jako inwestycję w Twoją twórczość. 

Im więcej precyzyjnych ustaleń na początku, tym lepiej. Warto poświęcić czas na upewnienie się, że proponowany model współpracy, zakres zobowiązań wytwórni oraz oczekiwań wobec Ciebie jest dla Ciebie czytelny i zrozumiały. Na etapie ustalania warunków nie ma niewłaściwych pytań.  

Rodzaje umów podpisywanych z wytwórnią muzyczną

Każda umowa podpisywana pomiędzy artystą a wytwórnią muzyczną ma charakter indywidualny – dokument jest dostosowywany do oczekiwań i możliwości obu stron. Istnieją jednak określone typy umów, które obowiązują w branży muzycznej. 

📌 umowa typu 360º (360º deal) 

Pierwszy typ to tak zwane umowy 360º. Ten model zyskał na popularności stosunkowo niedawno. W tym modelu wytwórnia współpracuje z artystą na wszystkich obszarach jego życia zawodowego. Model uwzględnia nie tylko inwestowanie wytwórni w rozwój artysty, tworzenie, dystrybucję i promocję nagrań, lecz także management, współpracę koncertową, publishing oraz zarządzanie wizerunkiem. Jest to niejako połączenie umowy fonograficznej z managerską i publishingową.

Kontraktem objęte są przychody ze sprzedaży nagrań, z koncertów, publishingu muzycznego, merchandisingu czy ze współprac wizerunkowych. Tym samym artysta daje wytwórni możliwość udziału w większości źródeł przychodu.

Czy to dobry wybór? To zależy od potrzeb artysty i warunków proponowanych przez wytwórnię. Należy ocenić takie elementy kontraktu jak obecność i wysokość zaliczki, proponowany udział (procent) dla artysty ze sprzedaży, strategię promocji itp. Założenie tego modelu jest takie, że wytwórnia bierze na siebie wszystkie kwestie formalne, odciąża artystę, a przede wszystkim ponosi ryzyko, inwestując swoje zasoby i liczy na udział w przyszłych przychodach, które wygeneruje twórca.

📌 umowa fonograficzna

Drugi typ kontraktu to najbardziej standardowa umowa, czyli umowa fonograficzna. Artysta przenosi na wytwórnię prawa do artystycznych wykonań utworów , co daje jej możliwość produkowania, dystrybucji i promowania albumów. W zamian standardowo wytwórnia oferuje artyście zaliczkę oraz określony udział w przychodach ze sprzedaży. 

Przed podpisaniem umowy warto zwrócić uwagę na wysokość oferowanego udziału oraz to, kiedy realnie zostanie wypłacony artyście. Najczęściej wytwórnia dzieli się dopiero zyskami, czyli tym, co zostaje po pokryciu kosztów, które poniosła na etapie produkcji albumu. 

Umowa fonograficzna, jak sama nazwa wskazuje,  w przeciwieństwie do umowy 360º, obejmuje tylko działalność fonograficzną. Nie zajmuje się innymi kwestiami związanymi np. z publishingiem (prawami autorskimi do twórczości), bookingiem czy managementem. Te są zarządzane przez inne firmy lub przez samego artystę.

📌 umowa licencyjna (license deal)

Trzeci rodzaj umowy to umowa licencyjna. Działa podobnie jak umowa fonograficzna z tą różnicą, że w tym przypadku artysta nie przenosi przysługujących mu praw do artystycznych wykonań, a jedynie udziela licencji do wyprodukowanych przez siebie nagrań na określony czas. Sfinansowanie produkcji albumu najczęściej jest po stronie artysty, a wytwórnia uzyskuje prawo do dystrybucji i promocji nagrań. 

W tym modelu wytwórnia zazwyczaj inwestuje mniej, czyli ma mniejsze koszty, ale nie posiada praw na stałe, tylko operuje nimi w czasie trwania licencji. Daje to artyście możliwość pozostawienia przy sobie praw, którymi po zakończeniu licencji może w pełni dysponować. 

Należy jednak pamiętać, że artysta pozostaje z szeregiem kwestii formalnych, o które musi zadbać. Przykładowo, zanim udzieli wytwórni licencji na wyprodukowaną przez siebie płytę, powinien uzyskać prawa do artystycznych wykonań od muzyków, producentów i innych osób, które brały udział w nagraniach.

📌 umowa dystrybucyjna 

Jest to w zasadzie umowa licencyjna sprowadzona jednak do wąskiego zakresu współpracy – do dystrybucji. W ramach takiego kontraktu artysta zleca wytłoczenie konkretnej liczby płyt i ich dystrybucję do punktów sprzedaży detalicznej – do sklepów – lub dostarczenie swojej muzyki na platformy streamingowe. Artysta zachowuje pełne prawa do nagrań i może nimi rozporządzać samodzielnie.

Co może się znaleźć w kontrakcie z wytwórnią?

• Umowy znacznie różnią się między sobą, ale zazwyczaj obejmują informacje dotyczące:
• wynagrodzenia artysty i podziału zysków,
• czasu trwania współpracy,
• zakresu przeniesienia praw do utworów (umowy 360º i fonograficzne),
• ilości planowanego materiału do wydania,
• sposobu kreowania wizerunku artysty (umowy 360º),
• możliwości przedłużenia lub zerwania umowy.

To, co dokładnie zostanie wskazane w konkretnych zapisach zależy od typu umowy i jej zakresu. 

Pamiętaj!

# przeczytaj umowę

Zawsze należy dokładnie przeczytać kontrakt i zastanowić się nad tym, co jest tam napisane. W razie potrzeby nie powinno się bać negocjować, a wtedy, gdy to niemożliwe, po prostu zrezygnować.

#bądź precyzyjny

Warto również zadbać o to, aby zapisy dotyczące obowiązków wytwórni były precyzyjne, np. dokładnie określały, jakie zadania i w jakich terminach ma podjąć wytwórnia w ramach promowania sylwetki artysty (plan promocji).

#skonsultuj się z prawnikiem

W razie wątpliwości można skonsultować treść kontraktu z prawnikiem, żeby uniknąć ewentualnych problemów. Warto przedstawić mu swoje oczekiwania dotyczące współpracy z wytwórnią, tak aby mógł dokonać ewentualnych modyfikacji projektu umowy, zgodnych z Twoimi intencjami.  Jeśli problemy i tak się pojawią, należy sprawdzić, czy w umowie znajdują się postanowienia chroniące artystę w takiej sytuacji.

A na koniec pamiętaj, jeśli masz zawartą z ZAiKS umowę o zbiorowe zarządzanie Twoimi prawami autorskimi lub planujesz ją podpisać, trzeba powiadomić o tym wytwórnię, bo może mieć to wpływ na treść Waszych uzgodnień – w szczególności, gdy planujesz zawrzeć umowę 360°.   ‍