W muzyce coraz większe znaczenie ma rola art directora, który dba o spójność wizualną i kreację wizerunku artysty. Od Czesława Niemena po Brodkę i Mery Spolsky – strategia artystyczna okazuje się kluczem do sukcesu. Dowiedz się, jak wizualne detale zmieniają oblicze polskiej i światowej sceny muzycznej.
Wizualna kreacja buduje sukces artysty
W polskiej muzyce rozrywkowej coraz częściej można natknąć się na osobę art directora. Choć jeśli zgłębić temat, osobą, dla której piosenka oznaczała również… okładkę, kolor i sposób zapisu tekstu na płycie był Czesław Niemen. Artysta nie odpuszczał żadnego elementu – czuł, że nawet kolor i kształt czcionki są ważną częścią całości wpływającą na to, jak dzieło zostanie zapamiętane.
Na zachodzie za każdą wielką gwiazdą stoi dyrektor kreatywny dbający o wizerunek artysty.
Dyrektor kreatywny tworzy lub nadzoruje tworzenie wszystkich elementów wizualnych wokół artysty pilnując spójności koncepcji.
- Te elementy to:
- teledyski
- okładki
- kostiumy
- fryzury
- paleta kolorystyczna wykorzystywana w kreacji graficznej
Przynajmniej tak być powinno. Często jednak brakuje pieniędzy albo szerszego spojrzenia na projekt, aby wytrwać w założeniach.
Mistrz autokreacji, Dawid Bowie
Wymyślał się na nowo, co kilka lat. Każdy jego projekt był przemyślany i spójny od a do z, a jego image przy każdej płycie odgrywał nie mniejszą rolę niż muzyka. Nawet, jeśli ktoś nie kojarzy poszczególnych piosenek z konkretnych albumów, to wizerunki Halloween Jacka (tego z opaską na oku), Ziggy’ego Stardusta, Alladina Sane’a, Thin White’a Duke’a czy Pierrota na zawsze wpisały się w panteonie rockandrollowych legend.
W Polsce świetnymi autoart directorkami są Brodka i Mery Spolsky. Obie wyraziste, kreują własne światy na potrzeby swoich multidyscyplinarnych twórczości.
Brodka tworzy się na nowo co projekt
Jest to długi i osobisty proces. Gdy w 2011 roku wydawała płytę „Granda” zbudowała opowieść wokół regionu, z którego pochodzi, Żywiecczyzny. Z kolei tworząc „Clashes” zaczęła od poszukiwań dźwięków zapamiętanych w dzieciństwie z kościoła, a te z kolei doprowadziły ją do konkretnych rozwiązań: strojów członków zespołu przypominających komże ministrantów, a nawet do ciężkiego zapachu kadzidła unoszącego się nad sceną podczas koncertów. Kolejne płyty – brutalistyczny „Brut” i czarno-biała „Sadza” przyniosły cztery wyreżyserowane przez samą artystkę teledyski idealnie oddające ducha obu wydawnictw.
Konsekwentna Mery Spolsky
Nieco inaczej jest w przypadku Mery Spolsky, która konsekwentnie eksploatuje założenia obrane na początku drogi - kolory czarny, biały i czerwony, bezczelność formy i treści oraz ciałopozytywność.
Mery Spolsky w karierze towarzyszy Tomek Kuczma, artysta wizualny, który wspiera ją nie tylko przy płytach czy koncertach, ale również w wydaniu jej debiutanckiej książki. Tak mówi o swojej pracy:
„Wszystko zaczyna i kończy się na muzyce. Moją rolą jest zrozumienie prawdy zawartej w muzyce i przełożenie jej na obraz, typografię, wideo itd. Można powiedzieć, że jestem kimś w rodzaju wzmacniacza: odbieram sygnał, który do mnie trafia i dodaję mu mocy, sam pozostając możliwie niewidzialny. Sfera wizualna nierozerwalnie łączy się z danym projektem i często okładka, typografia czy symbol definiuje jego całościowy odbiór oraz miejsce, jakie zajmuje w kulturowej chmurze. Staram się, żeby wszystkie elementy tworzyły czytelny, szczery i charakterystyczny język, reprezentujący możliwie najpełniej dany materiał muzyczny. Mam to szczęście, że w wielu przypadkach współpraca zamieniła się w wieloletnie relacje – to daje wzajemne poczucie bezpieczeństwa i tworzy przestrzeń do wspólnej zabawy, eksperymentów i odkryć."
Dawid Podsiadło i " Małomiasteczkowy"
Za kampaniami płyty i koncertów pod szyldem „Małomiasteczkowy” Dawida Podsiadły stali Bartek Walczuk (Mr. Osom), specjalista komunikacji marketingowej i wizualnej oraz pasjonat typografii, a także Rafał Grobel, który był managerem całego projektu.
Płyta okazała się wielkim sukcesem. Chyba każdy kojarzy konsekwentną komunikację wizualną z charakterystyczną czcionką i dominującym (bardzo konkretnym) zielonym kolorem i różowym tłem.
Bartek w wywiadzie dla Illest tak mówił o tej współpracy:
„Najważniejsze w przypadku takiego artysty to nie przesadzić – jeżeli nawet czujemy, jak wszystko powinno wyglądać, to jednak jest to mainstream – ktoś zawsze wyłapie te wszystkie niuanse, a przy takiej skali nie ma miejsca na błędy – projektowe czy wizerunkowe. Wspominając początek projektu – myślę, że efekt finalny jest prawie taki sam, jak założenia. Patrzę na tę okładkę i widzę Dawida. Uśmiechniętego, tyłem do ścianki. Osom.”
"How Music Works"
Wracając do karier światowych, wzorem autokreatora jest David Byrne. W swojej książce „How Music Works” wykłada bardzo dokładnie „jak działa muzyka”, a więc, że sama muzyka to dziś za mało…Żeby przekonać się, jak bardzo kostium tworzy postać i jak koncert rockowy może mieć wiele wspólnego ze spektaklem teatralnym, wystarczy obejrzeć legendarny koncert Talking Head „Stop Making Sense”.
Rihanna & Ciarra Pardo
Sięgając do światowego mainstreamu współprac na linii artysta – szef kreatywny znajdziemy mnóstwo.
Dla Rihanny taką osobą była Ciarra Pardo, która tworzyła koncepcje wizualne do wielu albumów RiRi. Pardo była pomysłodawczynią niemal każdego elementu image’u artystki – od 3,5 metrowego łóżka stworzonego na potrzeby teledysku „California King Bad” przez okładki aż po casting i kostiumy w teledyskach wokalistki. Kreatywność i wszechstronność Pardo pozwoliła zbudować zażyłą relację z Rihanną, a taka owocna współpraca artystek jest rzadko spotykana w show-biznesie.
Jak udowodnili amerykańscy naukowcy nasza zdolność skupienia wynosi obecnie średnio dziewięć sekund. Codziennie na świecie ukazuje się zdecydowanie za dużo piosenek. Przykuwająca uwagę opowieść merytoryczno-wizualna nie jest już tylko powinnością wybranych, ale koniecznością w walce o uwagę słuchaczy.
W podcaście ZAiKS Akademii o pracy artdirectora opowiadał Michał Pańszczyk – posłuchaj jak wygląda jego praca 👉Michał Pańszczyk: Sanah, Steczkowska, Szpak - jak wygląda praca Art Directora?
Podsumowanie
- Art director odpowiada za wizualny wizerunek artysty i spójność projektu.
- Tworzy okładki, teledyski, kostiumy, typografię i inne elementy wizualne.
- Pomaga artystom wyróżnić się na rynku i budować narrację artystyczną.
- W Polsce wybitne przykłady to Brodka, Mery Spolsky i Dawid Podsiadło.
- Współpraca z art directorami, jak Ciarra Pardo (Rihanna) czy Bartek Walczuk (Podsiadło), tworzy rozpoznawalne marki artystyczne.
- Wizualna strona muzyki jest dziś kluczowa w walce o uwagę odbiorców.
- Kreowanie spójnego wizerunku buduje silniejszą więź z fanami.
