Czy AI może być autorem?

Spis treści

Sztuczna inteligencja, niegdyś zarezerwowana dla świata science fiction, teraz jest częścią naszej codzienności i dostępna jest dla wszystkich. W branży muzycznej szczególnie dużo emocji wzbudza generatywna AI, zdolna do kreowania tekstów, obrazów czy muzyki. 

Pojawienie się AI w kontekście twórczości rodzi wiele pytań dotyczących prawa autorskiego. Czy algorytmy mogą być uznawane za autorów utworów muzycznych? Czy obowiązujące regulacje prawne odpowiadają na te pytania?

Autor = człowiek

Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym, ochroną prawa autorskiego objęty jest „utwór”. Pojęcie to obejmuje każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, który został ustalony w jakiejkolwiek postaci. To oznacza, że każda forma twórczości, która jest wyjątkowa i oryginalna, jest chroniona prawem autorskim. Co jednak istotne, chronione są wyłącznie dzieła będące odzwierciedleniem kreatywnej pracy człowieka.

📌 Autorem może być tylko człowiek.

Czym jest utwór? Przeczytaj w artykule: Utwór – co to jest?

Zatem zarówno fotografia, którą zrobiła małpa Naruto – znany od lat przypadek, często nazywany małpim selfie – jak i piosenka, która została wygenerowana przez sztuczną inteligencję, w świetle obecnie obowiązujących regulacji prawnych, nie są uznawane za utwory w rozumieniu prawa autorskiego. To oznacza, że nie podlegają one ochronie, jaką prawo autorskie zapewnia twórcom.

📌 Rezultat wygenerowany przez AI nazywany jest wytworem, a nie utworem.

Kto ma prawa autorskie do wytworu stworzonego przez AI?

W momencie, kiedy ten wpis jest publikowany, wytwory stworzone przez sztuczną inteligencję powinny być uznane za część domeny publicznej. To oznacza, że kompozycje muzyczne, obrazy, teksty i inne formy twórczości, które zostały wygenerowane przez AI, nie są objęte prawami autorskimi i za ich eksploatację nie przysługują tantiemy autorskie.

Należy jednak pamiętać o jednym szczególnym aspekcie związanym z działaniem sztucznej inteligencji.

AI nabywa swoje umiejętności i rozwija swoje zdolności poprzez proces, który jest określany jako uczenie maszynowe. W praktyce oznacza to, że AI uczy się poprzez zapoznawanie się z już istniejącymi dziełami – czy to muzyką, literaturą, sztuką, czy innymi formami twórczości.

W związku z tym, jeśli AI wygeneruje wytwór, który jest identyczny lub bardzo podobny do już istniejącego utworu, powstaje ryzyko naruszenia prawa autorskiego twórcy oryginału.

To jest kwestia, o której należy pamiętać, gdy korzystamy z „twórczości” generowanej przez sztuczną inteligencję.

W przypadku korzystania z narzędzi AI zapoznaj się z ich regulaminami. Powinny wyraźnie określać zasady odpowiedzialności za korzystanie z wygenerowanych materiałów, a co więcej – podobnie jak w przypadku innych platform – powinny jasno informować, jak będą wykorzystywane wszelkie materiały, które dostarczysz do narzędzia.

  • Uwaga!
  • Wczytaj się, jakiego rodzaju uprawnienia uzyskujesz i na jakie korzystanie ze swoich treści udzielasz zgodę właścicielowi narzędzia lub innym użytkownikom danego rozwiązania AI.

Warto podkreślić, że nie każde wykorzystanie AI w pracy nad muzyką jest jednoznaczne z procesem generowania. Istnieje wiele narzędzi, które spełniają rolę pomocniczą, wspierając artystów w procesie twórczym. AI może stanowić inspirację, pomagać w odkryciu nowych pomysłów, czy usprawniać pracę.

Zarejestruj utwór w ZAiKS-ie

Podsumowanie

  • Twory wygenerowane przez sztuczną inteligencję określane są jako „wytwory”, a nie „utwory”.
  • Wytwory AI są przeważnie uważane za część domeny publicznej i nie podlegają ochronie praw autorskich.
  • Jeśli wytwór AI jest identyczne lub bardzo podobne do istniejącego utworu, istnieje ryzyko naruszenia praw autorskich.
  • Podczas korzystania z narzędzi AI ważne jest, aby zapoznać się z warunkami użytkowania i zrozumieć zakres odpowiedzialności oraz uprawnienia związane z wygenerowanymi materiałami.
  • AI może być używana jako narzędzie wspierające artystów w procesie twórczym, dostarczając inspiracji, nowych pomysłów i poprawiając efektywność.
Brakuje odpowiedzi na twoje pytanie?
Zaproponuj temat kolejnego artykułu!

Przydatne dokumenty

Instrukcja zgłaszania utworów w zaiks.online
Statut stowarzyszenia Autorów ZAiKS
Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych
Utwór

Każdy przejaw działalności twórczej człowieka o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, bez względu na swoją wartość, przeznaczenie i sposób wyrażenia.